Aşağıdaki değerlendirme ChatGPT tarafından yapılmıştır.
**LIFUS (Line Flying Under Supervision) Süreçlerine İlişkin
Anket Bulguları ve Sendikal Değerlendirme Raporu**
Rapor Tarihi: Aralık 2025
Hazırlayan: (Havacılık Sendikası – Teknik ve Eğitim Komisyonu)
Kapsam: Uçucu personelin LIFUS sürecine ilişkin deneyim, algı ve geri bildirimleri
1. RAPORUN AMACI
Bu raporun amacı;
-
LIFUS sürecine katılan uçucu personelin deneyimlerini nesnel veriler ışığında ortaya koymak,
-
Eğitim, değerlendirme ve planlama süreçlerinde adalet, şeffaflık ve uçuş emniyeti açısından risk oluşturan alanları tespit etmek,
-
İlgili paydaşlara (şirket yönetimi, eğitim birimleri, düzenleyici otoriteler) yapıcı ve geliştirici öneriler sunmaktır.
Rapor, suçlayıcı değil iyileştirici, kişisel değil sistem odaklı bir yaklaşım benimser.
2. METODOLOJİ VE KAPSAM
-
Çalışma, Ekim 2025 döneminde gerçekleştirilen LIFUS Anketi sonuçlarına dayanmaktadır.
-
Ankete kokpit uçucusu personel katılmıştır.
-
Katılımcılar; farklı görev (FO, LTC/TRI/TRE), uçak tipi (A320/B737 ağırlıklı) ve tecrübe seviyelerinden oluşmaktadır.
-
Anket; kapalı uçlu sorular (istatistiksel değerlendirme) ve açık uçlu geri bildirimler (nitel analiz) içermektedir.
3. GENEL BULGULAR (ÖZET)
3.1. Bilgilendirme ve Hazırlık
-
Katılımcıların büyük bölümü LIFUS prosedürünü okumuş olmakla birlikte,
-
Beklentiler, sorumluluklar ve değerlendirme kriterlerinin yeterince açık aktarılmadığı yönünde yaygın bir algı mevcuttur.
3.2. Değerlendirme Adaleti ve Tutarlılık
-
Değerlendirmelerin objektif ve standart olduğu yönündeki güven sınırlıdır.
-
Farklı CN/TRI/TRE’ler arasında yorum ve notlama tutarsızlığı algısı belirgindir.
-
Aynı manevra veya prosedürün farklı uçuşlarda farklı şekilde değerlendirilmesi sıkça ifade edilmiştir.
3.3. Geri Bildirim (Briefing / Debriefing)
-
Uçuş öncesi ve sonrası geri bildirimler çoğunlukla yapılmakla birlikte,
-
Bu geri bildirimlerin öğretici, yapılandırılmış ve geliştirici olduğu yönündeki kanaat zayıftır.
3.4. Gelişim Desteği ve Recovery Yaklaşımı
-
Performans yetersizliği tespit edilen durumlarda:
-
Önceden tanımlı,
-
Yazılı,
-
Sistematik bir iyileştirme (recovery) planının çoğu zaman sunulmadığı görülmektedir.
-
3.5. Planlama, Yük ve İnsan Faktörleri
-
LIFUS uçuş planlamasında;
-
Yük dağılımı,
-
Yorgunluk,
-
Psikolojik baskı
konularında adalet ve denge algısı zedelenmiştir.
-
-
Sürecin “öğretici” olmaktan ziyade “yıpratıcı” algılandığı yönünde ciddi geri bildirimler mevcuttur.
4. SENDİKAL DEĞERLENDİRME
Sendikamız açısından LIFUS süreci;
-
Uçuş emniyetinin ayrılmaz bir parçasıdır,
-
Ancak emniyet; yalnızca teknik yeterlilikle değil,
-
İnsan faktörleri,
-
Just Culture,
-
Eğitim adaleti
ilkeleriyle birlikte sağlanabilir.
-
Anket bulguları, mevcut uygulamada:
-
Standart eksikliği,
-
Kişiye bağlı uygulama riski,
-
Eğitim- değerlendirme ayrımının net olmaması
gibi konuların, hem çalışan memnuniyeti hem de uzun vadeli uçuş emniyeti açısından iyileştirmeye açık olduğunu göstermektedir.
5. SENDİKAL TALEP VE ÖNERİLER
5.1. Eğitim ve Değerlendirme Standartları
-
Manevra ve görev bazlı yazılı, ölçülebilir ve herkes için geçerli değerlendirme kriterleri oluşturulmalıdır.
-
CN/TRI/TRE’ler için düzenli kalibrasyon ve standardizasyon programları uygulanmalıdır.
5.2. Geri Bildirim ve Gelişim
-
Her LIFUS uçuşu sonrası yapılandırılmış yazılı debriefing yapılmalıdır.
-
Başarısızlık durumunda, değerlendirme öncesi zorunlu recovery / extra training planı devreye alınmalıdır.
5.3. Planlama ve İnsan Faktörleri
-
LIFUS uçuş planlaması; yorgunluk, ardışık görevler ve psikolojik yük dikkate alınarak yeniden düzenlenmelidir.
-
LIFUS’un bir “eleme” değil, öğrenme ve destek süreci olduğu kurumsal olarak vurgulanmalıdır.
5.4. Kurumsal Diyalog
-
Sendika, eğitim birimleri ve yönetim arasında periyodik LIFUS değerlendirme toplantıları yapılmalıdır.
-
Gerekli görülmesi halinde, süreçler düzenleyici otoritelerin (SHGM/EASA) ilgili rehberleri ile uyumlu hale getirilmelidir.
6. SONUÇ
Bu rapor, uçucu personelin sesini yapıcı, teknik ve kurumsal bir zeminde duyurmayı amaçlamaktadır.
Sendikamızın temel yaklaşımı nettir:
Güçlü uçuş emniyeti, adil eğitim süreçleriyle mümkündür.
Adil eğitim ise şeffaflık, standart ve insan odaklılık gerektirir.
LIFUS sürecinin tüm paydaşlarına faydasına olacak şekilde geliştirilmesi ve iyileştirilmesini tavsiye ediyoruz.


