Sendika İle İlgili Bilinmesi Gerekli Konular:

Sendika Nedir?

Sendika, özellikle gelişmiş ekonomilerde, çalışanların hak ve menfaatlerinin toplu olarak korunması amacıyla çalışan bir sivil toplum kuruluşudur. 6356 sayılı sendikalar ve toplu iş sözleşmesi kanuna tabiidir.

Havacılık sektöründe Hava-İş ve Hava-Sen ön plana çıkan sendikalardır.

Toplu iş sözleşmesi Nedir?

Toplu iş sözleşmesi (TİS), işverenle sendika arasında imzalanan bir anlaşma olup, işveren ve çalışanlarının hak ve menfaatlerinin optimumda birleştirilmesinin ifadesidir. İmzalandığı andan itibaren kanuni bir belge olup bağlayıcıdır ve tarafların mutabakatı olmadan tek taraflı değiştirilemez.

Sendikalı olursam hangi kanun geçerlidir?

TİS imzalamış bir sendikalı sendikaya üye olduğunuz anda 4857 sayılı iş kanununa tabi oluruz. Böylece TİS ile kayıt altına alınan özlük hakları, iş güvencesi, kıdem tazminatı ve diğerleri kanunla güvence altına alınmış olur.

Üyesi olduğum sendikadan nasıl çıkarım?

Yasaya göre hiç kimse bir sendikaya üye olmaya veya kalmaya zorlanamaz. Üyesi olduğunuz sendikadan çıkmak için de yine E-Devlet şifrenizle giriş yaptıktan sonra “çıkmak istiyorum” tuşuna basarak üyeliğinizi sonlandırabilirsiniz. Ayrıca başka bir işlem yapmaya veya belgeye gerek yoktur.

Başka bir sendikaya nasıl üye olurum?

Bir sendikaya üye olmak için E-Devlet şifresi ile E-Devlet web sitesine girilir. Taşımacılık iş kolundaki bir sendikayı seçerek “üye olmak istiyorum” tuşuna basarsanız. Bu tuşa bastığınızda hem ilgili sendikaya hem de Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığı’na tercihinizi belirtmiş olursunuz. Bu işlemi cep telefonunuzda da kolayca yapabilirsiniz. Ayrıca belge veya işleme gerek yoktur.

Ne kadar aidat öderim?

Yetkili sendikaya üye olanlar, almış oldukları aylık ücretin %1.5 oranında üyelik aidatı ve % 1.5 oranında TİS ücreti olmak üzere toplam % 3 oranında bir kesinti ile ödenmiş olur. 

Aidat hesaplama, sosyal haklar hariç tutulmak üzere, Kıdem Ücreti ve İş (Uçuş) Tazminatı üzerinden yapılır,. Ödeme kurum tarafından maaşlardan kesilerek ilgili sendikaya toplu olarak ödenir.

Sendikaya üye olmayanlar, TİS’den faydalanmak için çalıştıkları kuruma başvururlur ve portal üzerinden TİS katılım bedeli Dayanışma Aidatı formunu tıklayarak, olarak maaşlarının %1.5 oranında bir kesinti ile TİS’den faydalanabilirler.

Herhangi bir sendikaya üye olmayanlar için ise, Hava-İş ile THY arasında imzalanmış protokole göre, yasa dışı ve cezalandırıcı mahiyette, Kurum tarafından %3 bir kesinti yapılmaktadır.

Yetkili sendikaya üye olmayıp, başka bir sendikaya üye olanlar ise, üyesi olduğu sendikanın o yıl belirlemiş olduğu üyelik aidatını öderler. Sendikanıza sorup bu konuda bilgi alabilirsiniz. Başka sendikaya üye olanlar kurumlarına bilgi vererek TİS için dayanışma aidatı ödemek istediklerini bildirirlerse, TİS şartlarından faydalanmış olurlar.

Dayanışma aidatı nedir?

Sendikaya üye olmayanlar veya sendikadan çıkan emekçiler sendikal haklarını devam ettirmek istiyorlarsa, dayanışma aidatı ödemek zorundadırlar. Dayanışma aidatı sendika aidatı ile aynıdır. Sendikadan E-Devlet yoluyla çıkanlar, işverene dayanışma aidat ödemek istediklerini bildirirler. İşveren de aidatı maaşından kesip sendikaya gönderir. İşveren ve sendikanın reddetme hakkı ve yetkisi yoktur.

Dayanışma aidatı ödediğimde hak kaybına uğrar mıyım?

Dayanışma aidatı ödeyenler tıpkı sendika üyeleri gibi toplu iş sözleşmesindeki ve 4857 sayılı iş kanunundaki tüm haklarından (yıllık zamlar, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin, iş güvencesi v.b.) yararlanırlar. Sadece sendika seçimlerinde oy kullanamaz ve sendika organlarına seçilemezler.

Pilotlar ve kabin memurları sendikası kurulabilir mi?

Meslek Sendikası kurulamaz. Yani, pilotlar sendikası, kabin memurları sendikası, teknisyenler sendikası kurulamaz.

Yeni kurulan bir sendika toplu iş sözleşmesini ne zaman imzalar?

Bir iş yerinde birden fazla sendika olabilir, ancak o iş yerinde çalışanların sayısının % 50’sinden bir fazlasını temsil eden sendika TİS imzalama yetkisine sahip olur. Eğer Kurum veya İşletme, ülke genelinde faaliyeti varsa, % 40 +1 olarak uygulanır. 

Üye olduğum sendikadan ayrılıp yeni sendikaya geçersem hangisine aidat ödeyeceğim?

Aynı işkolunda ve iş yerinde yetkili olmayan diğer bir sendikaya üye olanlar TİS imzalamış yetkili sendikaya dayanışma aidatı ödemeye devam ederek, sendikal haklarını kaybetmemiş olurlar. Üyesi oldukları sendikaya üyelik aidatını ödemek için üyesi oldukları sendikadan bilgi alabilirler.