Ugent 2.0 Evolving Social Challenges for Aircrew and the Need for Regulatory Response

Bu doküman, Avrupa Havacılık sektöründe uçuş ekiplerini (pilotlar ve kabin ekipleri) etkileyen sosyal ve psikolojik zorlukları kapsamlı şekilde analiz ediyor ve regülasyon düzeyinde alınması gereken önlemleri öneriyor.

🔹 Önemli Bulgular

• Yorgunluk ve düzensiz programlar hâlâ en büyük stres kaynağı. Mevcut mevzuatlar, gerçek iş yükü ve dinlenme sürelerini yeterince yansıtmıyor.

• Psikolojik baskı ve tükenmişlik artıyor. Pandemi ve yeşil dönüşüm sonrası iş güvencesi, ücretler ve çalışma koşulları kötüleşti; bu da “dehumanize” yönetim anlayışını yaygınlaştırdı.

• Zihinsel sağlık raporlaması hâlâ tabu. Ekipler ruhsal sorunlarını lisans kaybı korkusuyla gizliyor; bu durum erken müdahaleyi engelliyor ve uçuş emniyetini dolaylı biçimde tehdit ediyor.

• ACMI (wet lease) çalışanları en kırılgan grup. Sendika temsili az, destek mekanizmaları zayıf ve iş güvencesizliği yüksek.

• Yönetim kültürü genellikle “insanı optimize edilecek varlık” olarak görüyor; bu da tükenmişlik, korku kültürü ve işten ayrılma oranlarını artırıyor.

• Kabin ekibi giderek artan ticari satış baskısı altında; bu durum güvenlik odaklı görevlerin ikinci plana itilmesine yol açıyor.

• Sektörde “asgari sosyal standart” eksikliği Avrupa genelinde çalışma koşullarında dengesizlik ve sosyal dumping yaratıyor.

🔹 Tavsiyeler ve Önerilen Eylemler

1. İstihdam Güvencesini Güçlendirmek

   • ACMI ve benzeri esnek modellerin kötüye kullanımını sınırlayın.

   • “Home base” tanımını netleştirin; işverenin keyfi uygulamaları önlensin.

2. Ücret ve Sosyal Korumanın Eşitlenmesi

   • Hastalık, görev arası boşluk ve sosyal haklar için asgari standartlar belirlenmeli.

   • Kısmi çalışma seçenekleri yorgunlukla mücadelede etkin bir araç olarak desteklenmeli.

3. Sendikal Temsilin Güçlendirilmesi

   • Uçuş personeli politika oluşturma süreçlerine aktif olarak dahil edilmeli.

   • A-tipik istihdamda bile sendika erişimi ve örgütlenme hakkı korunmalı.

4. Psikososyal Risklerin Emniyet Yönetimine Dahil Edilmesi

   • Yorgunluk, stres ve iş koşulları SMS (Safety Management System) içine entegre edilmeli.

   • Bağımsız, gizli ve güvenilir psikolojik destek mekanizmaları zorunlu olmalı.

5. Genç ve Kırılgan Gruplara Odaklanmak

   • Yeni başlayan kabin ve kokpit personeline mentorluk, psikolojik dayanıklılık ve kariyer gelişimi programları uygulanmalı.

6. İş ve İnsan Odaklı Liderlik

   • “Yönetimle korkutma” yerine “insan-merkezli liderlik” anlayışı teşvik edilmeli.

   • İyileştirme programları sadece kriz sonrası değil, önleyici şekilde planlanmalı.